Jaki dyktafon wybrać?
Przytłaczająca większość telefonów na rynku posiada wbudowany dyktafon. W wielu sytuacjach jak najbardziej spełni on pokładane w nim oczekiwania. Jednak jeżeli chcemy rejestrować dźwięk o naprawdę wysokiej jakości, to powinniśmy się zdecydować na profesjonalny sprzęt.
Spis treści
Rodzaje
Analogowe
Jest ich coraz mniej na rynku – obecnie kilka modeli. Pozwalają na analogowy zapis dźwięku na taśmie magnetycznej (kaseta). Ceny tego typu sprzętu kształtują się od 200 do 1 800 zł.
Przykład dyktafonu analogowego: Grundig Business Systems Dh 2028
- Najważniejsze zalety:
- Nieprzetworzony dźwięk analogowy
- Łatwe w obsłudze
- Najważniejsze wady:
- Trudności w obrabianiu dźwięku
- Coraz gorsza jakość nagrania po każdym odsłuchaniu
- Brak filtrów odszumiających rejestrowany dźwięk
Cyfrowe
Zdecydowanie dominują na rynku. Dźwięk przechowywany jest w postaci cyfrowej. Ceny tych urządzeń są bardzo zróżnicowane – od 100 do 3 000 zł.
Przykład dyktafonu cyfrowego: Olympus WS-831
- Najważniejsze zalety:
- Możliwość przechowywania dużej ilości danych
- Nagrania można przesłać na komputer w celu obróbki
- Filtry poprawiające jakość rejestrowanego dźwięku
- Dodatkowe funkcje, np. radio FM
- Wyświetlacz LCD
- Najważniejsze wady:
- Brak istotnych
Parametry
Pamięć
Dane zapisywane w pamięci dyktafonu cyfrowego mogą być przechowywane albo w pamięci wewnętrznej (wbudowanej), albo na zewnętrznej karcie – jeżeli urządzenie jest wyposażone w odpowiedni slot.
- Pojemność pamięci - wyrażana w bajtach (obecnie gigabajtach – GB). Modele dostępne na rynku dysponują pojemnością od 1 do nawet 16 GB. Oczywiście im większa pojemność, tym będziemy w stanie zapisać większą ilość danych
- Karta pamięci - pozwala rozszerzyć pamięć wbudowaną o dodatkową pojemność – czasami nawet o 32 GB! Przeważnie dyktafony obsługują karty w formacie microSD, SD, SDHC lub Memory Stick
Czas zapisu
Na parametr ten wpływa pojemność pamięci oraz jakość nagrywanego dźwięki – im jakość większa, tym zapiszemy mniejszą ilość danych. W tabeli poniżej przeanalizowano maksymalny czas zapisu dźwięku dla różnych jakości nagrywania w oparciu o model Philips LFH0884 (8 GB).
| Jakość | Nagrywanie [dni] |
|---|---|
| Super Long Play (SLP) | 90 |
| Long Play (LP) | 22 |
| Standard Play (SP) | 15 |
| High Quality (HQ) | 11 |
| Super High Quality (SHQ) | 3.5 |
| Pulse Code Modulation (PCM) | 0.5 |
Dźwięk w dyktafonach cyfrowych
Standardy dźwięku
Dźwięk może być zapisywany w różnych standardach. Dwa najpopularniejsze obsługiwane przez dyktafony, to: MP3 oraz WMA.
- MP3 - powstał stosunkowo dawno, bo jeszcze na początku lat 90. ubiegłego wieku. Mimo tego nadal cieszy się olbrzymią popularnością. Potrafi zmniejszyć rozmiary pliku nawet 10 razy, przy jednoczesnej niewyczuwalnej dla ucha stracie jakości
- WMA - został opracowany przez Microsoft w 1999 roku. Miał rywalizować z formatem MP3. Obecnie uważa się, iż WMA lepiej niż MP3 radzi sobie z kompresją przy przepływności (ang. bitrate) poniżej lub równej 64 kb/s
- WAV - opracowany przy współpracy firm IBM oraz Microsoft. Pliki WAV zwykle są kodowane przy użyciu PCM – występują wtedy jako nieskompresowane pliku. Ich zaletą jest bardzo dobra jakość dźwięku. Wadą z kolei duże rozmiary pliku. 10 sekund w jakości porównywalnej z płytą CD wymaga ponad 1.5 MB wolnej pamięci. Format WAV wykorzystywany jest właściwie tylko w profesjonalnych zastosowaniach
- DDS (Digital Speech Standard) - wspierany przez firmy: Philips, Grundig oraz Olympus. Format przystosowany do utrwalania głosu
Częstotliwość próbkowania
Dźwięk w swojej pierwotnej formie (fala) nie może zostać dokładnie odwzorowany przez urządzenia cyfrowe. Dlatego stosuje się tzw. digitalizację. Jej pierwszym etapem jest próbkowanie. Polega ono na pomiarach amplitudy fali dźwiękowej w pewnych odstępach czasu.
Ludzkie ucho słyszy dźwięki w zakresie od 16 Hz do 20 kHz. Uważa się, iż częstotliwość próbkowania musi być 2 razy większa niż zakres pasma, który poddajemy próbkowaniu. Dlatego dla dźwięku słyszalnego będzie to 20 kHz x 2 = 40 kHz. Jak widać częstotliwość próbkowania powinna wynosić co najmniej 40 kHz (40 tys. próbek / sekundę), aby nie było przekłamań.
Próbkowanie: siwy – sygnał analogowy; czerwony – spróbkowany sygnał cyfrowy
Dyktafony dysponują zwykle próbkowaniem: 16, 22, 44.1, 48, a niektóre nawet 96 kHz.
Należy jednak zwrócić uwagę, iż pewne dźwięki, a zwłaszcza chodzi tutaj o ludzki głos, mają dużo niższe częstotliwości niż te maksymalne słyszane przez człowieka. Dla przykładu głos męski mieści się w granicach 85 - 180 Hz, a kobiecy 165 - 255 Hz. Dlatego jeżeli nagrywamy tylko głos, to teoretycznie powinno sprawdzić się najniższe oferowane próbkowanie -16 kHz. W praktyce warto jednak stosować wyższe wartości (zalecane 44.1 kHz).
Przepływność (bitrate)
Parametr mówi o tym jakie porcje danych wyrażonych w bitach zostały wykorzystane do zapisania 1 sekundy dźwięku. Dla przykładu bitrate 128 kb/s informuje nas, że każda sekunda ścieżki audio, to 128 kb. Łato możemy obliczyć pojemność całego pliku znając jego bitrate. Dla przykładu dla ścieżki od długości 3 minut (180 sekund) oraz bitrate 128 kb/s:
128 [kb/s] / 8 = 16 kB/s – przejście z bitów na bajty
16 kB/s x 180 s = 2 880 kB (2,88 MB).
Im wyższy bitrate tym lepiej.
Oferowane na rynku dyktafony oferują przepływność na poziomie 8 – 1411 kb/s. Wartością akceptowalną jest około 128 kb/s.
System dźwięku
Dźwięk może być zapisywany na jednym kanale (mono) lub na dwóch (stereo) – istnieją także modele pozwalające na zapis dźwięku na kilku, np. czterech kanałach, lecz dedykowane są one bardziej profesjonalnym zastosowaniom. Im więcej kanałów tym teoretycznie lepiej, gdyż na każdym kanale możemy rejestrować dźwięk dochodzący z innego miejsca i zapisywać go niezależnie.
Zasilanie
Dyktafony mogą być zasilane z akumulatora bądź baterii. Jeżeli wybierzemy pierwszy wariant, to po rozładowaniu wystarczy tylko podłączyć urządzenie do sieci w cel podładowania. Z kolei wyczerpane baterie musimy wymienić na nowe. Dlatego też dyktafony z akumulatorem polecane są tam, gdzie istnieje dostęp do sieci elektrycznej. Z kolei urządzenie z bateriami sprawdzi się w podróży.
Przy zakupie należy również zwrócić uwagę na maksymalny czas pracy na naładowanych bateriach (akumulatorze). Dobrze, aby było to około 35 godzin nagrywania w trybie SLP (Super Long Play).
Funkcje
Dyktafony cyfrowe wyposażone są w wiele dodatkowych funkcji. Najważniejsze z nich omówiono poniżej:
- Zoom - umożliwia nagrywanie kierunkowe z dużych odległości, przy jednoczesnym ograniczeniu dźwięków z bliższej odległości
- Automatyczne uruchamianie głosem - urządzenie samo się uruchomi, gdy do mikrofonu dotrze jakiś dźwięk
- Ustawianie czułości - możemy dostosować czułość mikrofonu do miejsca, w którym jesteśmy
- Filtrowanie dźwięku - dyktafony posiadają wbudowane mniej lub bardziej zaawansowane filtry, które pozwalają na eliminowanie pewnych dźwięków. Dla przykładu może to być filtr usuwający wszystkie częstotliwości niecharakterystyczne dla ludzkiego głosu
- Indeks - możemy stworzyć coś w rodzaju indeksu, którego elementy będą się odwoływać do określonych miejsc w nagraniu
Co jeszcze?
Na rynku istnieją dyktafony, które wyposażone są w niestandardowe funkcje, np. możliwość odtwarzania muzyki lub słuchania radia FM - zwykle znajdziemy wtedy w zestawie także słuchawki.
Zdecydowana większość modeli posiada możliwość podpięcia zewnętrznego mikrofonu. Pozwala to np. na przeprowadzanie bardziej profesjonalnych wywiadów.
Przykład zaawansowanego rejestratora dźwięku: Roland R-26
Na rynku można spotykać tzw. rejestratory dźwięku. Jest to sprzęt bardzo profesjonalny o dużych możliwościach – mikrofony kierunkowe, dźwięk przestrzenny, zaawansowana redukcja szumów, wysoka jakość zapisu.