Jaki napęd optyczny wybrać?
Niektórzy już od dawna wieszczą spadek popularności napędów optycznych montowanych w komputerach (laptopach). Według nich dużo bardziej funkcjonalne są przenośne pamięci typu flash. Trudno się z tym nie zgodzić, jednak nie należy zapominać, iż istnieje cała masa różnego rodzaju danych, które jeszcze przez bardzo długi czas będę zapisywane na dyskach optycznych – filmy, gry.
Dlatego zakup takiego urządzenia wydaje się być obecnie jak najbardziej uzasadniony. O tym jaki konkretnie model kupić dowiesz się w materiale poniżej.
Spis treści
Rodzaje nośników optycznych
Przede wszystkim zacznijmy od tego, iż istnieją 3 podstawowe typy nośników optycznych:
- Płyty CD
- Płyty DVD
- Płyty Blu-ray
Płyty CD (kompaktowe)
Pojawiły się na rynku w 1982 roku. Mają niewielką jak na dziesiejsze czasy pojemność, bo wynosi ona przeważnie 650 lub 700 MB. Spotykane są też niestandardowe wielkości, takie jak: 800, 870, 890 lub 1,4 GB. Istnieją także płyty o mniejszej średnicy krążka, które pozwalają na zapis od 185 do 210 MB lub 10 - 65 MB.
Trwałość płyt CD wynosi zwykle około kilkudziesięciu lat. Jest to jednak wartość przybliżona, gdyż wiele zależy od jakości samego nośnika oraz warunków przechowywania, przy czym żywotność płyt o złotej barwie jest zwykle najdłuższa - ocenia się ją nawet na 100 lat.
Płyty CD występują w 3 odmianach:
- CD-ROM - wytłoczone już płyty CD. Nie można ich modyfikować
- CD-R - pusta płyta, na której możemy zapisać dane jednorazowo
- CD-RW - dane mogą być wielokrotnie (do 1000 razy) zapisywane oraz usuwane
Obecnie płyty kompaktowe są już rzadko spotykane. Ich niewielka pojemność jak na obecne standardy bardzo ogranicza ich zastosowanie, które ograniczyło się praktycznie tylko do płyt CD audio.
Płyty DVD
Na rynku istnieją od 1996 roku. Pozwalają na zapis od 4,7 do 17,08 GB danych – laser posiada krótszą długość fali niż w przypadku płyt CD, dlatego na takiej samej powierzchni można zmieścić więcej ścieżek.
Trwałość płyt DVD jest podobna do CD – ocenia się, że jest to od kilkudziesięciu do 100 lat.
Przykład płyty DVD: FREESTYLE DVD+RW 4.7GB
Wyróżniamy kilka typów płyt DVD:
- DVD-ROM - zawartość nośnika może być jedynie odczytywana
- DVD-R - płyta może zostać zapisana jednokrotnie
- DVD-RW - nośnik może być wielokrotnie (do 1000 razy) zapisywany oraz kasowany
- DVD+R - pozwala na jednokrotny zapis danych
- DVD+RW - wielokrotny (max. 1000 razy) zapis oraz odczyt danych
- DVD-RAM - wielokrotny zapis oraz odczyt danych (do 100 000 razy)
Powyższe nośniki pozwalają na zapis 4.7 GB danych. Jednak płyty DVD mogą występować także w kilku odmianach jako dwuwarstwowe (double-layer) wtedy mają dopisek DL, np. DVD-R DL i w zależności od standardu mogą posiadać pojemność od 8.5 do 8.7 GB, lub jako płyty dwustronne (double-sided) z dopiskiem DS, np. DVD-R DS – w takim przypadku ich pojemność to 9.4 GB. Nośniki DVD mogą również istnieć jako połączenie technologii dwuwarstwowej oraz dwustronnej. Pojemność takich płyt wynosi wtedy 17.08 GB.
Odnośnie wspomnianych warstw oraz stron popularne są także oznaczenia:
- DVD-5 - płyta jednostronna, jednowarstwowa, (ang. single sided single layer - SS SL). Pojemność: 4.7 GB
- DVD-9 - płyta jednostronna, dwuwarstwowa (ang. single sided dual layer – SS DL). Pojemność: 8.5 GB
- DVD-10 płyta dwustronna, jednowarstwowa (ang. double sided single layer – DS SL). Pojemność: 9.4 GB
- DVD-18 płyta dwustronna, dwuwarstwowa (ang. double sided double layer – DS DL). Pojemność: 17.08 GB
Płyty Blu-ray
Są najnowszymi dyskami optycznymi - na rynku konsumenckim pojawiły się w 2003 roku. Dysponują także największymi pojemnościami: od 25 (płyta jednowarstwowa) do 50 GB (płyta dwuwarstwowa).
W 2010 roku pojawił się nowy standard płyt Blu-ray (BDXL) o pojemnościach 100 GB (trójwarstwowe) oraz 128 GB (czterowarstwowe). Jednak jak na razie BDXL wykorzystywany jest tylko w zastosowaniach profesjonalnych. Pewną ciekawostką jest także niedawno opatentowana płyta szesnastowarstwowa, która mieści 400 GB.
Przykład płyty Blu-ray: Esperanza BD-R 25GB
Płyty Blu-ray istnieją w odmianach: BD-ROM (zwartość płyty może być jedynie odczytywana), BD-R (płyta może zostać jednokrotnie nagrana) i BD-RE (płyta może być do 1000 razy nagrywana oraz kasowana).
Typy napędów optycznych
Kiedy na rynku istniały jedynie płyty CD wybór napędu był stosunkowo prostu – mogliśmy nabyć albo napęd CD-ROM, albo nagrywarkę CD. Gdy jednak zaczęły pojawiać się kolejne nośniki – najpierw DVD, a później Blu-ray, to wybór już przestał być taki oczywisty – jedne napędy czytają wszystkie nośniki, inne tylko wybrane. Dlatego zachęcam do zapoznania się z poniższą tabelą:
| Rodzaj urządzenie | Odczytywane / zapisywane formaty |
|---|---|
| Napęd CD-ROM | Odtwarza płyty CD w formatach: CD-ROM, CD-R, CD-RW, CD-Extra, Photo-CD, CD-DA, CD-TEXT, Video-CD, Multisession CD |
| Nagrywarka CD | Odtwarza i zapisuje płyty CD |
| Napęd DVD-ROM | Odczytuje płyty CD, a także DVD (DVD-ROM, DVD±R, DVD±RW, DVD-Video, DVD-RAM) |
| Napęd combo CD/DVD | Czyta oraz zapisuje płyty CD oraz odtwarza płyty DVD |
| Nagrywarka DVD | Odtwarza oraz zapisuje płyty CD oraz DVD |
| Napęd combo Blu-Ray | Odczytuje oraz zapisuje CD i DVD oraz czyta Blu-ray (BD-R, BD-RE, BD-ROM) |
| Nagrywarka Blu-Ray | Odtwarza oraz zapisuje płyty CD, DVD oraz Blu-ray |
Obecnie nadal często wybierane są nagrywarki DVD – są niedrogie (można je kupić już za około 100 zł), a zapewniają obsługę większości dysków optycznych.
Przykład napędu DVD: LiteOn iHAS324
Jednak jak można zauważyć wyżej, obecnie najrozsądniejszym posunięciem wydaje się być zakup nagrywarki Blu-ray. Ich ceny zaczynają się już od około 300 zł, a pozwalają na odczyt oraz zapis wszystkich dostępnych na rynku komercyjnym krążków optycznych.
Przykład napędu Blu-ray: LG CH10LS28
Prędkości napędów optycznych
Napędy optyczne posiadać różne prędkości transferu danych. Podawane są one jako krotność pewnej wartości bazowej - taka jaka była w pierwszych napędach określonego typu. Wartości te są następujące:
- Napędy CD - 150 kB/s
- Napędy DVD - 1350 kB/s
- Napędy Blu-ray - 4500 kB/s
| Szybkość [x] | Napędy CD [MB/s] | Napędy DVD [MB/s] | Napędy Blu-ray [MB/s] | Odczyt / zapis całej płyty [min] |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 0.15 | 1.32 | 4.3 | 70 |
| 2 | 0.29 | 2.64 | 8.6 | 47 |
| 4 | 0.59 | 5.27 | 17.2 | 22 |
| 8 | 1.17 | 10.55 | 34.4 | 16 |
| 12 | 1.76 | 15.82 | 51.6 | 7 |
| 16 | 2.34 | 21.09 | 68.8 | 6 |
| 24 | 3.52 | 31.64 | 103.2 | 4 |
| 40 | 5.86 | 52.73 | 172.0 | 2.5 |
| 42 | 6.15 | 55.37 | ~2.35 | |
| 48 | 7.03 | 63.28 | ~2 | |
| 52 | 7.62 | 68.55 | ~1.8 |
Warto zauważyć, iż bez względu na technologię wykonania nośnika czas zapisu / odczytu jest taki sam dla danej prędkości.
Typy interfejsów
Napędy optyczne podłączamy do komputera (laptopa) na różne sposoby. Mogą one być zamontowane na stałe wewnątrz obudowy – wtedy zwykle korzystamy z interfejsu SATA znajdującego się na płycie głównej, a rzadziej z przestarzałego ATA lub SCSI stosowanego przeważnie w rozwiązaniach serwerowych.
Wtyczka oraz gniazdo SATA
Poza tym, napędy możemy również podłączać ad hoc (wtedy gdy napęd jest nam potrzebny). Rozwiązanie stosowane zwykle w przypadku laptopów. Pozwala ono na połączenie zewnętrznego napędu za pomocą jednego z wymienionych złączy: USB, FireWire, albo eSATA, przy czym pierwszy interfejs jest najczęściej wykorzystywany.
Ze sposobów podłączania napędów wynika ich podział na: wewnętrzne oraz zewnętrzne.
Słownik z pojęciami
W specyfikacjach możemy się spotkać z kilkoma pojęciami, oznaczającymi zwykle dostępność określonej technologii. Poniżej wyjaśniono ich znacznie:
- LightScribe - w napędach, które mają to oznaczenie wydrukujemy etykietę na specjalnie do tego celu zaprojektowanej płycie
- Slim - napęd jest cieńszy, a w przypadku zewnętrznych modeli także bardziej smukły
- Disc-at-onc (DAO) - laser nie jest wyłączany podczas całego procesu nagrywania. Po zakończeniu następuje zamknięcie płyty
- Session At Once (SAO) - tutaj również laser pracuje cały czas, ale następuje zamknięcie niecałej płyty, a jedynie sesji, co sprawia, że później można dograć dane, jeżeli oczywiście pozostało wolne miejsce
- Track-at-once (TAO) - po zapisaniu każdej ścieżki następuje wygaszenie lasera. Możliwe jest dzięki temu dogrywanie kolejnych danych
- Tryb RAW - umożliwia transfer danych bez ich jakiegokolwiek modyfikowania. Dlatego pozwala otrzymać dokładną kopię danych (także z różnego rodzaju zabezpieczeniami). Co to oznacza? Skopiujemy nawet taką płytę, którą ktoś zabezpieczył przed zgraniem
- Overburning (przepalenie) – pozwala na zapis trochę większej ilości danych niż jest to zadeklarowane na płycie. Wykorzystywany jest do tego celu obszar Lead-Out na płycie. Przepalenie można wykonać w trybie Disc-At-Once
Opinie o produktach